Profilaktyka raka jąder i prostaty

Mężczyźni, pamiętajcie o badaniach profilaktycznych

Każdy mężczyzna powinien pamiętać o badaniach profilaktycznych, aby odpowiednio wcześnie wykryć zmiany mogące prowadzić do nowotworów gruczołu krokowego lub jąder.

Już młodzi mężczyźni > 15 roku życia powinni zacząć wykonywać samobadania jąder.

Rak jądra jest najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn pomiędzy 20 a 34 rokiem życia. Prawie 75 % przypadków występowania raka jąder notuje się u mężczyzn pomiędzy 20 a 49 rokiem życia.

Rak jądra – samobadanie

• każdy mężczyzna powinien znać wielkość i wygląd swoich jąder, tak aby był on w stanie wykryć jakiekolwiek zmiany.
• mężczyznom po 15 roku życia zaleca się comiesięczne, samodzielne badania, wykonywane po ciepłej kąpieli, gdy moszna jest rozluźniona.
• należy badać każde jądro osobno, tak aby sprawdzać delikatnie między kciukiem a palcem wskazującym, czy wyczuwa się pod skórą jakiekolwiek zgrubienie, grudki.
• zwrócić uwagę na wszelkie zmiany w wielkości i kształcie jądra.

Badania prostaty

• Po skończeniu 40 roku życia zacznij wykonywać profilaktyczne badania prostaty
• Badania profilaktyczne prostaty zacznij od wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, poproś lekarza, aby wykonał badanie prostaty per rectum lub wystawił skierowanie do urologa. To podstawowe badanie profilaktyczne prostaty na podstawie, którego lekarz sprawdza, czy twój gruczoł krokowy jest prawidłowej wielkości.
• Jeśli lekarz dostrzeże powiększenie gruczołu krokowego zaleci Ci zrobienie badania USG jamy brzusznej, na którym zobrazowana będzie prostata oraz badanie krwi na oznaczenie poziomu markerów PSA, które pomogą wcześnie zdiagnozować raka prostaty.

Źródło: Wojciechowski, U., Didkowska J., “Nowotwory złośliwe w Polsce w 2010 roku” Centrum onkologii – Instytut, Warszawa 2012

Co to jest prostata?

Prostata, czyli gruczoł krokowy albo stercze, ma wielkość kasztana i umiejscowiony jest za pęcherzem moczowym. Gruczoł obejmuje cewkę moczową, dlatego zaburzenia prostaty, głównie przerost lub stan zapalny, powodują wzmożone parcie na mocz i trudności z oddawaniem moczu. Skąd się biorą problemy z prostatą? Gruczoł ten wrażliwy jest na działanie androgenów. Zaburzenia produkcji testosteronu oraz przekształcanie się testosteronu w dihydrotestosteron naukowcy wiążą z przerostem prostaty. Wydaje się że ma na to wpływ również dieta podwyższająca poziom cholesterolu we krwi. Warto robić badania profilaktyczne prostaty, bo są skuteczne leki, które powstrzymują przerost gruczołu krokowego, zarówno syntetyczne jak i ziołowe. Poza profilaktycznie warto do męskiej diety włączyć więcej pomidorów, pestek z dyni i czosnku oraz pić zielona herbatę. To zapobiega zarówno przerostowi prostaty jak i pojawieniu się nowotworu gruczołu krokowego.

Co to jest PSA?

PSA to skrót od terminu angielskiego Prostate Specific Antigen czyli antygen swoisty dla prostaty. Substancja produkowana jest w gruczole krokowym i służy do upłynniania nasienia. Dlatego jej największe stężenie występuje właśnie w nasieniu. Do krwi zdrowego mężczyzny dostaje się niewiele PSA. Natomiast rozwijający się nowotwór złośliwy prostaty prowadzi do uwalniania się PSA do krwi w większych ilościach. Dlatego uznano PSA za marker nowotworowy. Podwyższeni poziomu PSA we krwi nasuwa podejrzenie nowotworu złośliwego, ale tego nie przesądza. Około 20 procent mężczyzn ma podwyższone PSA we krwi z innych powodów. Niemniej w każdym przypadku trzeba przeprowadzić dalszą diagnostykę wyjaśniającą przyczyny podwyższenia poziomu PSA we krwi.

Poziom PSA we krwi zależy od:

• wieku – stężenie PSA rośnie wraz z wiekiem i u mężczyzn zdrowych wzrasta o 0,04 ng/ml w ciągu roku;
• objętości gruczołu krokowego;
• rasy;

Wynik może być zaburzony:

• po ejakulacji (wskazane jest zachowanie 48-godzinnej wstrzemięźliwości seksualnej przed badaniem:
• gdy występował długotrwały ucisk krocza – np. podczas intensywnej jazdy na rowerze, długiej podróży samochodem
• gdy wcześniej zostało przeprowadzone badanie per rectum
• stwierdzono infekcję dróg moczowych lub zapalenie stercza

Wynik badania poziomu PSA we krwi zawsze powinien zinterpretować lekarz.